Ανάκτορο 

Σε πλεονεκτική θέση στους πρόποδες του βουνού χτίστηκε κάποια στιγμή στο β’ μισό του 4ου προχριστιανικού αιώνα το ανάκτορο. Καταλαμβάνοντας εμβαδό δέκα περίπου στρεμμάτων (104,50 χ 88,50 μ.) το οικοδόμημα αναπτύσσεται γύρω από μία κεντρική αυλή κατά το σύνηθες πρότυπο των περίστυλων κτισμάτων της κλασικής αρχαιότητας. Τέσσερις μεγάλες δωρικές στοές περιβάλλουν τον υπαίθριο χώρο και οδηγούν στα δωμάτια που διαμορφώνονται στο εσωτερικό του κτηρίου.

Στη νότια πλευρά μεγάλες αίθουσες με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα αποτελούν κατά πάσα πιθανότητα συμποσιακούς χώρους. Τα ευμεγέθη δωμάτια της δυτικής πλευράς ήταν καλυμμένα με πολυτελή μαρμαροθετήματα. Η χρήση τους δεν είναι προφανής, ωστόσο μπορεί κανείς να υποθέσει ότι στέγαζαν τους φιλοξενουμένους της βασιλικής οικογένειας.

Στα ανατολικά βρίσκεται η μνημειακή είσοδος του κτηρίου, για τη μορφή της οποίας έχουν διατυπωθεί διάφορες προτάσεις και οι οποίες συμφωνούν σχετικά με την ύπαρξη δευτέρου ορόφου σε αυτό το τμήμα του κτηρίου. Στο ανατολικό τμήμα εντοπίζεται επίσης η θόλος, ένα κυκλικό δωμάτιο στο οποίο πρέπει μάλλον να αποδοθεί ιερός χαρακτήρας καθώς στο εσωτερικό του βρέθηκε μια επιγραφή επίκλησης προς τον «Ηρακλή Πατρώο», τον γενάρχη της μακεδονικής δυναστείας των Αργεαδών.

Σε ό,τι αφορά τη βόρεια πλευρά ιδιαίτερη σημαντική αρχιτεκτονικά είναι η δημιουργία ενός ιδιαίτερα μεγάλου εξώστη, αφού είναι ένα καινοφανές στοιχείο για την αρχιτεκτονική της εποχής του. Από τον επιμήκη εξώστη που κάλυπτε όλη τη βόρεια πλευρά του οικοδομήματος απολάμβανε κανείς τη θέα τόσο προς την πόλη όσο και μακρύτερα στην μακεδονική πεδιάδα που απλωνόταν προς το Βορρά.

Η πολυτέλεια του κτηρίου μαρτυρείται από το μέγεθος, την ιδιαίτερη επιμέλεια της κατασκευής και την καλλιτεχνική αξία των αρχιτεκτονικών στοιχείων που το συνέθεταν. Τα εντυπωσιακά μαρμάρινα κατώφλια, τα ψηφιδωτά δάπεδα, τα μνημειακά πρόπυλα, η ποικιλία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης (στο κτήριο συνυπάρχουν και οι τρεις ρυθμοί της κλασικής αρχιτεκτονικής) είναι μερικά μόνο από τα εντυπωσιακά μορφολογικά του χαρακτηριστικά. Κόκκινο, άσπρο, κίτρινο και μαύρο κονίαμα κάλυπτε τις επιφάνειες των κτισμένων από ωμά πλιθιά τοίχων, ενώ είναι πολύ πιθανό να έφεραν και ζωγραφική διακόσμηση.

Κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου το κτήριο επεκτάθηκε προς τα δυτικά. Η επέκταση αυτή διαφέρει ποιοτικά στην κατασκευή της, για την οποία χρησιμοποιούνται υλικά σε δεύτερη χρήση, και πιθανώς προοριζόταν να στεγάσει βοηθητικούς χώρους (κουζίνες, αποθήκες κτλ) που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των ενοίκων του ανακτόρου.

Το ανακτορικό συγκρότημα εγκαταλείπεται στο πλαίσιο της ευρύτερης παρακμής που ακολούθησε τη ρωμαϊκή κατάκτηση στα μέσα του 2ου προχριστιανικού αιώνα. Η ανασκαφή του αποτελεί την παλαιότερη υποχρέωση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στη Βεργίνα.