Νεκροταφείο των τύμβων

Το εκτενές νεκροταφείο που απλώνεται στα βόρεια της οχυρωμένης πόλης χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πολύ νωρίτερα από τη μαρτυρημένη ιστορία της. Οι ταφές της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου αποτελούν την απόδειξη πως ήδη από τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. η περιοχή υπήρξε σημείο αναφοράς μιας κοινωνίας που επέλεγε να τιμά τους νεκρούς της με τη δημιουργία τύμβων ως ανάμνηση, σήμα της μετάβασής τους στον άλλο κόσμο. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε για δέκα περίπου αιώνες εγκολπώνοντας κάθε φορά νέα στοιχεία της κοινωνίας που εξελισσόταν. Στη μεγάλη περιοχή μεταξύ της Βεργίνας και του προς ανατολάς γειτονικού χωριού των Παλατιτσίων έχει ανασκαφεί ένας μεγάλος αριθμός από τους τριακόσιους περίπου πρώιμους τύμβους, ενώ ένας μικρότερος αριθμός ανεσκαμμένων τύμβων χρονολογείται από τα υστεροκλασικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, όπως φανερώνουν τα πολύτιμα κτερίσματά τους. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα που δίνει η ανασκαφή της Στενόμακρης Τούμπας: εντοπίστηκαν τρεις ελληνιστικές ταφές (δύο κιβωτιόσχημοι κι ένας λακκοειδής τάφος), που ακολουθούν ακριβώς την παράδοση των τύμβων με περίβολο της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου.